Restrukturyzacja i upadłość jako opcje kryzysowe

Opracowanie przygotowane przez zespół radców prawnych i adwokatów Blueshell Legal dla grupy na Facebooku
stan prawny: 24 marzec 2020 r.

Czym jest restrukturyzacja?

1. Restrukturyzację i całe postępowanie reguluje ustawa Prawo Restrukturyzacyjne.
2. Celem restrukturyzacji jest uniknięcie ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy („dłużnika”) przez umożliwienie mu restrukturyzacji (poprawy płynności i uzdrowienia przedsiębiorstwa) w drodze zawarcia układu z wierzycielami.
3. Układ polega na ogół na zmianie zasad spłaty zobowiązań (np. rozłożeniu na raty).  Może  obejmować umorzenie  części  z nich.
4. W przypadku postępowania sanacyjnego (jest to jedno z rodzajów postępowań restrukturyzacyjnych) przeprowadzane są również „działania sanacyjne”, czyli „czynności prawne i faktyczne, które zmierzają do poprawy sytuacji ekonomicznej dłużnika i mają na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań”
5. Dłużnik i wierzyciel mogą być chronieni w toku postępowania:

•dłużnikowi – umożliwia się poprawienie sytuacji w spółce poprzez wstrzymanie egzekucji prowadzonych przeciw niemu, ochronę przed wypowiedzeniem umów najmu/dzierżawy, kredytu, leasingu itd.;

•wierzycielom – zapewnia się ochronę przed nietrafionymi decyzjami dłużnika – poprzez ograniczenie jego praw do zarządzania majątkiem spółki i przekazanie ich nadzorcy lub zarządcy powołanemu przez sąd.

Kiedy warto wdrożyć restrukturyzację?

1. Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnegolub zagrożonego niewypłacalnością.
2. Niewypłacalnośćto stan, w którym podmiot utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (patrz: informacje na temat postępowania upadłościowego na końcu opracowania).
3. Restrukturyzacja jest niedopuszczalna, gdyby prowadziła do pokrzywdzenia wierzycieli. Prowadzi się ją dlatego, że układ, czyli ustępstwa wierzycieli, są dla nich korzystniejsze niż doprowadzenia do upadku przedsiębiorstwa.
4. Wniosek o restrukturyzację składa do sądu, co do zasady, sam dłużnik (w przypadku spółki – zarząd).

Czym jest układ?

1. Układ to ustępstwa wierzycieli względem dłużnika. Propozycje układowe mogą obejmować w szczególności:

Układ nie obejmuje wszystkich wierzytelności. Wyjątki to:

1. Układ nie wiąże wierzycieli, których dłużnik nie ujawnił i którzy nie byli uczestnikami postępowania – dlatego bardzo ważne jest, żeby do rozmów usiąść ze wszystkimi wierzycielami.
2. Warunki restrukturyzacji zobowiązań dłużnika są jednakowe dla wszystkich wierzycieli, a jeżeli głosowanie nad układem przeprowadza się w grupach wierzycieli, jednakowe dla wierzycieli zaliczonych do tej samej grupy, chyba że wierzyciel wyraźnie zgodzi się na warunki mniej korzystne.

Zalety restrukturyzacji:

1. Restrukturyzacja pozwala uniknąć upadłościw przypadku pogorszenia sytuacji firmy. Otrzymujemy niezbędny czas dzięki ochronie przed działaniami wierzycieli;
2. Postępowanie sanacyjne pozwala uzdrowić przedsiębiorstwo będące w skrajnie trudnej sytuacji dzięki zastosowaniu nadzwyczajnych rozwiązań;
3. Restrukturyzacja pozwala uniknąć odpowiedzialność członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością za jej zobowiązania (art. 299 k.s.h.).Ważne: przed odpowiedzialnością nie chroni samo złożenie wniosku (tak jest w przypadku wniosku o ogłoszenie upadłości). Konieczna jest szybka pozytywna decyzja sądu, czyli otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego a w przypadku „postępowania o zatwierdzenie układu” zatwierdzenie układu przez sąd.

Rodzaje restrukturyzacji:

Są cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:

• Postępowanie o zatwierdzenie układu;
• Przyspieszone postępowanie układowe;
• Postępowanie układowe;
• Postępowanie sanacyjne.

Kolejne rodzaje są bardziej skomplikowane od poprzednich. Nakładają dodatkowe obowiązki, wprowadzają kolejne ograniczenia, ale dają też większą ochronę, konieczną ze względu na rosnący czas postępowania.

Postępowanie o zatwierdzeniu układu

1. Ma zastosowanie, gdy suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% wszystkich wierzytelności;
2. Dłużnik zawiera umowę z doradcą restrukturyzacyjnym (nadzorcą układu). Nadzorca układu kontroluje działania przedsiębiorcy, może żądać wyjaśnień i dokumentów;
3. Dłużnik przygotowuje propozycje układowe dla wierzycieli. Wierzyciele głosują nad układem – Układ jest przyjęty, jeżeli za jego przyjęciem wypowie się większość wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem (art. 119 ust. 1 p.r.).
4. Przyjęty układ zatwierdzany jest przez sąd.

Przyspieszone postępowanie układowe:

1. Różnice względem postępowania o zatwierdzenie układu:
2. Udział sądu i sędziego – komisarza jest większy. Dłużnik składa wniosek do sądu, który wydaje postanowienie o otwarciu postępowania;
3. Z dniem otwarcia postępowania egzekucje prowadzone przeciw dłużnikowi zostają co do zasady zawieszone.Nie dotyczy to długów zabezpieczonych hipoteką ani zastawem;
4. Od dnia otwarcia postępowania do dnia jego zakończenia wypowiedzenieprzez wynajmującego lub wydzierżawiającego umowy najmu lub dzierżawylokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika, bez zezwolenia rady wierzycieli, jest niedopuszczalne – ważne – jeśli prowadzisz biznes w centrum handlowym.
5. Zakaz wypowiadania dotyczy również umów kredytuw zakresie środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia postępowania, leasingu, ubezpieczeń majątkowych, umów rachunku bankowego, umów poręczeń, umów obejmujących licencje udzielone dłużnikowi oraz gwarancji lub akredytyw wystawionych przed dniem otwarcia przyspieszonego postępowania układowego (art. 256 ust. 2 p.r.).
6. Różnice względem postępowania o zatwierdzenie układu:

• Nadzorcę sądowego wyznacza sąd (za zgodą wierzycieli mających co najmniej 30% wierzytelności sąd wyznaczy osobę wskazaną przez dłużnika);
• Czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu wymagają zgody nadzorcy. Sąd może również pozbawić dłużnika zarządu majątkiem i powierzyć go powołanemu w tym celu zarządcy, jeżeli:
• dłużnik, chociażby nieumyślnie, naruszył prawo w zakresie sprawowania zarządu, czego skutkiem było pokrzywdzenie wierzycieli lub możliwość takiego pokrzywdzenia w przyszłości;
• oczywiste jest, że sposób sprawowania zarządu nie daje gwarancji wykonania układu lub dla dłużnika ustanowiono kuratora;
• dłużnik nie wykonuje poleceń sędziego-komisarza lub nadzorcy sądowego, w szczególności nie złożył w wyznaczonym przez sędziego-komisarza terminie propozycji układowych zgodnych z prawem.
• Przyjęcie układu wymaga większości głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom (wierzyciele nie głosujący nie blokują układu);

Postępowanie układowe

1. Różnice względem przyspieszonego postępowania układowego:
   •Ma zastosowanie, gdy udział wierzytelności spornych jest większy niż 15%. Dotyczy bardziej skomplikowanych spraw, jest bardziej sformalizowane i w praktyce trwa dłużej;
   •Wniosek może być rozpatrzony nawet po upływie sześciu tygodni od złożenia, możliwe jest przeprowadzenie w tym celu rozprawy.
   •Jeszczeprzed otwarciem postępowania (na etapie rozpatrywania wniosku)sąd może zabezpieczyć majątek dłużnika ustanawiając tymczasowego nadzorcę sądowego oraz wstrzymać egzekucje.
   •Nadzorcasądowy wstępuje z mocy prawa do postępowań sądowych, administracyjnych, sądowoadministracyjnychoraz przed sądami polubownymi, dotyczących masy układowej (majątku dłużnika).

Postępowanie sanacyjne

1. Różnice względem postępowania układowego:
   •Szersza ochrona przed egzekucją (dotyczy wszystkich długów, również zabezpieczonych hipoteką).
   •Dłużnik zostaje co do zasady pozbawiony zarządu, który zostaje powierzony zarządcy. Wyjątkowo sąd może zostawić dłużnikowi zarząd przedsiębiorstwem lub jego częścią (art. 288 ust. 3 p.r.).
   •Postępowania sądowe, administracyjne, sądowoadministracyjnei przed sądami polubownymi dotyczące masy sanacyjnej mogą być wszczęte i prowadzone wyłącznie przez zarządcę albo przeciwko niemu. Postępowania te zarządca prowadzi w imieniu własnym na rzecz dłużnika.
2. Różnice względem postępowania układowego:
   •Za zgodą sędziego-komisarza zarządca może odstąpić od umowy zawartej przez dłużnika.
   •Zachodzą zmiany w stosowaniu prawa pracy takie jak w przypadku ogłoszenia upadłości:
   •Można wypowiedzieć umowę o pracę pracownikom chronionym
   •Okres wypowiedzenia skraca się z 3 do 1 miesiąca (pracownikowi przysługuje odszkodowanie za pozostałe dwa miesiące);
   •Można odstąpić od umowy o zakazie konkurencji bez odszkodowania;
3. Czym się różni restrukturyzacja od negocjacji z wierzycielami?
   •Restrukturyzacja to forma negocjacji z wierzycielami. Jest przeznaczona dla przypadków, gdy wierzycieli jest wielu.
   •Mniejszość wierzycieli, która jest niechętna układowi, może zostać przegłosowana przez większość.
   •Postępowanie sanacyjne daje dodatkowe, szczególne uprawnienia, które mogą umożliwić przetrwanie przedsiębiorstwa.
4. Kiedy zdecydować się na restrukturyzację?
   •Kiedy masz przekonanie, że nie dasz rady wyjść z kryzysu bez pomocy.
   •Nie zwlekaj z podjęciem decyzji. Pogarszanie się sytuacji twojego przedsiębiorstwa może spowodować niewypłacalność i wtedy jedynym wyjściem będzie upadłość.

UPADŁOŚĆ – czym jest? jak ogłosić upadłość? 

1. Kwestie upadłości reguluje Prawo Upadłościowe;
2. Upadłość dotyczy podmiotów (osób fizycznych, spółek itd.), które są niewypłacalne;
3. Niewypłacalność to stan, w którym podmiot utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, przy czym domniemujesię, że niewypłacalność występuje, jeżeli podmiot nie reguluje swoich zobowiązań przez trzy miesiące.
4. Niewypłacalność w przypadku spółek (zarówno kapitałowych i osobowych, np. spółki komandytowej) występuje również gdy jej zobowiązania pieniężne przekraczają wartość majątku a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.

Jaki jest cel upadłości?

Kiedy złożyć wniosek o upadłość?

1. Jeżeli zachodzą przesłanki upadłości złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości jest obowiązkiem dłużnika. Musi to nastąpić w terminie 30 dni od zaistnienia przesłanek.
2. Niezłożenie wniosku powoduje odpowiedzialność odszkodowawczą.
3. W przypadku zarządu spółki dochodzi odpowiedzialność karna (nawet rok pozbawienia wolności) zgodnie z art. 586 k.s.h.;
4. Ponadto członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, który nie złoży wniosku w terminie może odpowiadać za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem (art. 299§ 2 k.s.h.).
5. Jeżeli prowadzisz biznes jako „jednoosobowa firma” to długi firmy są twoimi długami. Jeżeli nie ma szans, by je spłacić, upadłość pozwoli się ich pozbyć. Masz szansę na nowy start, choć jest to start od zera;

DO POBRANIA:
Restrukturyzacja i upadłość jako opcje kryzysowe – PDFhttps://blueshell.pl/wp-content/uploads/2020/06/Zarazony-biznes_Restrukturyzacja-i-upadlosc-k863cgea.pdf